Fındık ezmesi, fındık aromalı kahve ve fındıklı çikolata severler, Giresun diye bir yerin varlığından haberdar bile olmayabilir. Ama dünyadaki fındıkların çoğu yüzyıllardır burada yetişiyor.
Giresun, Türkiye’nin kuzeydoğusunda, Pontus Dağları’nın yamaçlarında bulunan bir şehir. Tepeleri, manzarası, engebeli dağları ile bilinen Giresun’u, Giresun yapan şey ise fındıktır. Dünyadaki fındık üretiminin yüzde 72’sini Türkiye karşılıyor. Yüzde 72’nin yüzde 60’ı ise Giresun’da üretiliyor. “Tarihin babası” Heredot, Giresun’daki fındık üretiminden MÖ 5. yüzyılda bahsetmişti. 1400’lerden beri Giresun ve çevresinden gelen fındıklar, Avrupa’ya ve hatta dünyanın dört bir ucuna ihraç ediliyor.
Giresun’da fındıklar çok uzun yıllardır kadınlar tarafından yetiştiriliyordu. Bugün ise kadınlar, fındık ürünlerinin üretimini ve satışını da üstlenmeye başladı. Geçmişte fındıklar, toptan bir şekilde denizaşırı ülkelere ihraç ediliyor, katma değerli ürünlerle Türkiye’ye geri dönüyordu. Dört kız kardeş tarafından işletilen Fındık Ocağı gibi işletmeler bu algıyı değiştirmeye başladı.
Fındık Ocağı’nın kurucusu Seyyare Sungur, kadınların hem yetiştirici hem de karar alıcı pozisyonda olması gerektiğine vurgu yaptı:
“Bu bölgede fındık ürünlerinin yüzde 80’i kadınlar tarafından işleniyor. Hem tarlada hem de bahçede bu fındıklarla en iyi ilgilenenler kadındır. Biz de artık kadınların hem yetiştirici hem de karar alıcı pozisyonunda olmasını istiyoruz. Artık çok sayıda kadın, bu ürünün ne kadar değerli olduğunu anlamaya başladı ve daha niceleri üretime girişti. Bence bu harika.”
Türkiye’de fındık endüstrisinde de sorunlar yaşanıyor. Dünyanın birçok yerinde olduğu gibi, Türkiye’deki fındık ağaçları çevresel faktörler nedeniyle tehdit altında. İklim krizi, mahsulleri etkiliyor. Giresun bölgesinde büyüyen bitki koruma bilimcisi ve çiftçi Dr. Sebahat K Ozman-Sullivan, fındıkların genelde daha kuru iklimlerde geliştiğini hatırlattı ve “Yüksek nem olunca küf hastalığına yakalanıyoruz. İnsanlar böcek ilacı kullanıyor [ama]… bu iyi değil çünkü toprakta yaşayan çok sayıda mikroorganizma var ve onları canlı tutmak zorundayız” dedi.
Giresun’daki fındık üreticileri, dağ-deniz ekosistemlerinden gelen bu bereketle gurur duyuyor. Birçoğu, geleneklerini gelecek nesiller için korumaya kararlı. Herkes şu cümleyi kuruyor: "Bu güzel coğrafyada fındık yetiştirmeye devam etmek istiyoruz."